استویا

مقدمه :
علم پيشرفته بيوتكنولوژي ، نسل جديدي از شيرين كننده هاي طبيعي را به منظور استفاده در مراكز صنعتي و مصارف خانگي
عرضه نموده است . با بكارگيري اين علم امكان استفاده تجاري از شيرين كننده طبيعي استويا به عنوان يك عامل شيرين
كننده فاقد كالري فراهم آمده است . شيرين كنندگي اين محصول كه به طور كامل از منابع طبيعي منشا ميگيرد صد و هفتاد
برابر شكر است . گياه استويا سر شار از شيرين كننده هاي كم كالري ، فبير ، انواع پروتئين ، ويتامين ، مواد معدني ، اسانس و
فيتو نوترينت هاي متعدد مي باشد . امروزه اين ماده توسط ميليون ها نفر ازمردم نقاط مختلف جهان از محل اصلي اين گياه
( پاراگوئه و برزيل ) خارج شده و در ژاپن ، كره ، چين ، هندوستان ، تايوان ، آمريكا ، روسيه وساير كشورها استفاده ميشود .
تاريخچه :
گياه استويا نخستين بار در شمال پاراگوئه شناخته شد .اين گيا بومي نواحي شمال آمريكاي جنوبي است و بطور وحشي در
سرزمين هاي بلند ناطق مرزي بين برزيل و پاراگوئه ميرويد و در آن مناطق به گياه برگ عسلي معروف است و توسط برتوني
براي اولين بار به اروپا آورده شد .
گياه استويا:
استويا گياهي از تيره مركبان علفي مي باشد ، حساس به سرماست و داراي برگهاي كوچكي ميباشد كه بصورت متناوب روي
ساقه قرار دارند . گلهاي اين گياه كوچك سفيد ودر قسمت مياني بنفش كمرنگ اند و به صورت خوشه اي روي ساقه ظاهر
ميشوند . اين گياه روز كوتاه ميباشد و در ماه ارديبهشت و خرداد كشت ميشود ، توليد قند در تابستان انجام ميشود و در
30 درجه سانتي گراد ميباشد و توليد آن از طريق بذر ، - مهرماه برداشت صورت ميگيرد . بهترين دما براي رشد اين گياه 15
نشاكاري ، قلمه ، كشت بافت انجام ميشود
عوامل ايجاد كننده طعم شيرين استويا :
عوامل گليكوزيدي كه داراي ساختار دي ترپن ميباشند و در ايجاد طعم شيرين استويا موثر ميباشند به قرار ذيل است :
Steviosie
Rebaudioside A
Dulcidoside
در اين ميان استويوزيد از بقيه گليكوزيد ها شيرين تر ميباشد .
مزاياي استويا نسبت به ساير شيرين كننده :
-1 كمك به حفظ و ارتقاء سلامتي
مطالعاتي كه در كشورهاي توليد كننده اين ماده انجام شده است نشان ميدهد اين شيرين كننده داراي خواص ذيل
ميباشد :
استويا در واقع شيرين كننده كم و بيش بدون كالري ميباشد . 
استويا اثري روي قند خون ندارد لذا براي افراد ديابتي و افرادي كه قند خون بالايي دارند مناسب مي باشد 
استويا به صورت مستقيم سبب تحريك ترشح انسولين از سلولهاي بتاي پانكراس مي گردد و لذا مي تواند 
در بيماران مبتلا به ديابت نوع دو سبب پايين آمدن قند خون شود.
شيرين كننده استويا در حضور باكتري هاي تخمير نميشود لذا سبب خرابي دندان ها نمي گردد 
بر خلاف شيرين كننده هاي مصنوعي سمي و سرطان زا نيست . 
كمك به كاهش فشار خون ميكند . 
سبب بهبود عملكرد دستگاه گوارش ميشود . 
سبب رفع چين و چروك پوست و حفظ سلامت پوست ميشود . 
-2 كاربرد وسيع در صنابع غذايي
استويابا توجه به خواص ذيل مي تواند در بسياري از مواد غذايي مورد استفاده واقع شود :
قدرت شيرين كنندگي اين ماده 170 برابر شكر ميباشد لذا مقادير كمتري از آن نسبت به شكر مصرف 
ميگردد و فضاي كمتري جهت انبارماني نياز دارد و كاربرد آن مقرون به صرفه تر است .
استويا حلاليت بالايي دارد و به راحتي ميتواند در تركيباتي با پايه هاي آب و نبز الكل به كار گرفته شود . 
در محلولهاي اسيدي يا بازي به شدت پايدار است . 
تا دماي 200 درجه سانتي گراد را تحمل ميكند . 
در مقابل نور پايدار است . 
طعم ثابت و شيريني پايدار دارد كه مي تواند در تمام مراحل توليد حفظ شود . 
داراي تاريخ مصرف طولاني ميباشد و تحمل شرايط عادي انبار ماني را دارد . 
استويا در چه صنايعي كاربرد دارد ؟
استويا در صنايع آدامس سازي جايگزين زايليتول شده است 
در نوشابه هاي انرژي زا بكار ميرود كه از طريق گشاد شدن رگها و افزايش جريان خون سبب آرام بخشي ميشود . 
در صنايع آردي به صورت مخلوط با شكر به كار ميرود زيرا استويا فاقد خاصيت حجم دهندگي مناسب و قهوه اي 
شدن و تخمير ميباشد لذا در اين محصولات همراه شكر به كار ميرو د تا داراي اثر سينرژيسم باشند .

  داروهای گیاهی -  برگ‌های استویا حاوی موادی به نام استویوزید و ربودیوزید A می‌باشد. این ترکیبات شیرین کننده‌های طبیعی هستند.
استویا
استویا (stevia) یک گیاه بومی آمریکای جنوبی است که امروزه در کشورهای مختلف اروپایی کشت و مصرف می‌شود. خوشبختانه کشت این گیاه چند سالی است که در زمین‌های شهرهای شمالی ایران نیز شروع شده است. استویا یک گیاه با قدرت شیرین کنندگی بسیار قوی می‌باشد که می‌تواند یک جایگزین مناسب برای قندهای تصفیه شده باشد. این گیاه همیار لاغری است، فشار خون را کاهش می‌دهد، با دیابت و قند خون بالا مقابله می‌کند. برای آشنایی با این شیرین کننده صد در صد طبیعی با ما همراه باشید.
 استویا و لاغری
برگ‌های استویا حاوی موادی به نام استویوزید و ربودیوزید A می‌باشد. این ترکیبات شیرین کننده‌های طبیعی هستند. برای همین هم برای لاغری بسیار مفیدند. به خاطر اینکه ترکیبات موجود در این گیاه کالری نداشته و حدود 300 برابر شیرین‌تر از قند ساکاروز هستند. البته توجه داشته باشید که صرف مصرف این گیاه و یک شبه لاغری ممکن نخواهد بود. برای خوش اندامی باید یک رژیم غذایی مناسب داشته باشید و ورزش کنید.
 استویا برای مقابله با دیابت
شیره‌ی برگ‌های استویا شیرین کننده‌ی صد در صد طبیعی است. ترکیبات موجود در این گیاه میزان گلوکز را پایین نمی‌آورند اما شاخص گلیسمی بسیار پایینی در حد هیچ دارند. در واقع گیاه استویا باعث بالا رفتن انسولین نمی‌شود. بهتر است عصاره‌ی استویا جایگزین قند شود. البته قبل از هر کاری اول با پزشک خود مشورت کنید.
 استویا فشارخون را کاهش می‌دهد
برگ‌های استویا حاوی موادی به نام استویوزید هستند. نتایج پژوهش‌های متعددی که روی حیوانات آزمایشگاهی انجام شده نشان می‌دهد که این ترکیب می‌تواند باعث افزایش قطر رگ‌ها شود. برای همین هم خون به راحتی در رگ‌ها جریان می‌یابد. در سال 2003 در چین، پژوهشی روی 168 بیماری فشار خونی انجام شد. نیمی از شرکت کننده ها روزانه 3 عدد کپسول 500 میلی گرمی استویوزید مصرف کردند (به مدت 3 سال) و گروه دیگر پلاسبو یا همان دارونما دریافت کردند. بررسی‌ها نشان داد که فشار خون سیستولیک (عدد بزرگ‌تر) گروه اول از 150 به 140 mmHg رسیده است و فشار خون دیاستولیک شان (عدد کوچک‌تر) از 95  به 89 mmHg کاهش یافته است. اما تغییر قابل مشاهده ای در وضعیت گروه دوم که دارونما مصرف کرده بودند دیده نشد. البته توجه داشته باشید که استویوزید هنوز به عنوان دارو برای کاهش فشار خون بالا تجویز نمی‌شود. اما افرادی که فشار خون نرمالی دارند می‌توانند از آن استفاده کنند.
 استویا و خداحافظی با پوسیدگی دندان‌ها
عصاره‌ی گیاه استویا حاوی ترکیبات بسیار شیرینی است که در عین حال باعث پوسیدگی دندان نمی‌شود. علاوه بر این استویوزید موجود در این گیاه عملکردی مشابه با فلور دارد و به طور چشمگیری از پیشرفت جرم‌های دندان پیشگیری می‌کند. برای همین این گیاه بهترین جایگزین برای قند به شمار می‌آید.
 استویا برای مقابله با فشار خون بالا
این گیاه برای افرادی که از فشار خون بالا رنج می‌برند بسیار مفید است. استویوزید میزان قند خون را کاهش می‌دهد و حساسیت به انسولین را بالا می‌برد. انسولین هورمونی است که برای کنترل میزان قند خون ترشح می‌شود.
توصیه می‌شود افرادی که فشار خون بالا دارند به جای قند و غذاهایی که با شکر سفید تهیه می‌شود عصاره‌ی استویا مصرف کنند. البته توصیه می‌کنیم اول با پزشکتان مشورت کنید.
 استویا در محصولات آرایشی بهداشتی
در بعضی از کشورها از عصاره‌ی استویا در ترکیبات محصولات آرایشی بهداشتی نیز استفاده می‌کنند. این گیاه به خمیر دندان طعم شیرینی می‌دهد و جلوی پوسیدگی دندان‌ها را نیز می‌گیرد.
 چگونه این گیاه را تهیه کنیم؟
این گیاه چند سالی است که در شهرهای شمالی کشورمان کشت می‌شود. این محصول به صورت برگ‌های خشک بسته‌بندی شده و همچنین عصاره به فروش می‌رسد. از عصاره‌ی این گیاه برای تهیه انواع کیک‌ها، مربا، گز و غیره استفاده می‌شود. به خاطر اینکه این گیاه چندین برابر شیرین‌تر از ساکاروز می‌باشد. برگ‌های خشک شده‌ی آن به صورت دم کرده مصرف می‌شود. توجه داشته باشید که عصاره‌ی این گیاه تا یک یا دو ماه بعد از تولید قابل مصرف است؛ و دیابتی‌ها می‌توانند آن را جایگزین قند کنند. برگ‌های خشک استویا در انجمن‌های دیابتی‌ها وجود دارد. این گیاه به صورت برگ خشک بسته بندی شده و عصاره در شهرهایی مانند رشت، اصفهان، مازندران و احتمالاً تهران نیز به فروش می‌رسد. امیدواریم روزی برسد که این گیاه بین مردم جایگاه خود را پیدا کند و در تهیه‌ی نوشابه ها، شیرینی‌جات و کلاً محصولات غذایی شیرین استفاده شود. می‌توانید سری به عطاری‌های شهرتان بزنید و سراغ این گیاه را بگیرید.